Friday, October 31, 2008

အတြင္း၊ အျပင္၊ အေဖာ္မ်ားကို ဆက္စပ္ျခင္း


ပံုကို ဤေနရာမွ ယူသည္။

“အခ်ိန္ကို အက်ိဳးရွိစြာ အသံုးခ်ဖို႔” အတြက္ အခ်ိန္ေနာက္ အေမာတႀကီး လိုက္ေနခဲ့တယ္။ တကယ္ပါ ေနာက္ကလိုက္ရတာပါ။ သူေရွ႕မ်ားေရာက္ဖို႔ေတာ့ စိတ္ေတာင္မကူးရဲပါဘူး၊ ကၽြမ္းထိုးေမွာက္ခံု ျဖစ္သြားမွာစိုးလို႔ပါ။ တေနရာေရာက္ေတာ့ ရပ္ၾကည့္တယ္။ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ျပန္ေမးတယ္။ “ဘာရလိုက္သလဲ”။ သည္းသည္းကြဲကြဲ ျပန္ၾကားရတဲ့ အသံက “ဘာမွလည္း မေအာင္ျမင္သလိုပဲ” တဲ့။ အသံကေတာ္ေတာ္ေလး က်ယ္ေလာင္ေနတယ္။ ကိုယ္ ကိုယ္တိုင္ေရာ ေဘးကလူေတြပါ ၀ိုင္းေျပာၾကတာကိုး။ ေဘးဘီကို ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ကိုယ္လိုလူေတြ ရွိတယ္။ သတိထားမိသြားတယ္။ ဘယ္အခ်ိန္ျဖစ္ေစ ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္ဆိုတာ ကိုယ္လိုလူေတြနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္ထားတာပါလား ဆိုတာ။ လူရယ္လို႔ ျဖစ္လာေတာ့ ကိုယ့္မိသားစုက ကိုယ့္ကို ဆီးႀကိဳေနတယ္။ ငယ္ငယ္တုန္းက ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္မွာ ေက်ာင္းေနဖက္ သူငယ္ခ်င္းေတြရွိတယ္။ ပညာရွာတဲ့ အရြယ္ ပညာရွာခြင့္ ရခဲ့သူေပကိုး။ ဒီ္အခြင့္အေရး မရရွာခဲ့ သူေတြကေတာ့ သူတို႔နဲ႔ ဆိုင္ရာဆိုင္ရာ ပတ္၀န္းက်င္မွာ က်င္လည္ က်က္စားၾကလို႔။ ေက်ာင္းပညာစခန္းၿပီးလို႔ လုပ္ငန္းခြင္၀င္ၾကေတာ့ လုပ္ေဖၚကိုင္ဖက္ေတြနဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္ဆိုတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ကိုယ္လိုလူေတြနဲ႔ ေတြ႔ၾကျပန္ပါတယ္။ အခိ်ဳ႕လည္း ကံေကာင္းေတာ့ ငယ္ငယ္က ေက်ာင္းေနဖက္ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္မွာလည္း တပူးတြဲတြဲ။ လုပ္ငန္းခြင္က အနားယူလို႔ ေက်ာင္းကန္ဘုရားသြား ဒါန၊ သီလ၊ ဘာ၀နာ အလုပ္ေတြ လုပ္ၾကျပန္ေတာ့လည္း ေစတနာ ဓာတ္ခံျခင္း အက်ိဳးအေၾကာင္းညီညြတ္တဲ့ လူေတြနဲ႔။

အေရးႀကီးတာက သူေတာ္ခ်င္းခ်င္း သတင္းေလြ႔ေလြ႔ ေပါင္းဖက္ေတြ႔ဖို႔ ပါ။
အမိႈက္ရွိရာ အမႈိက္စု ထဲမပါဖို႔ရာ။

လက္ရွိအေျခအေနအရ ေလာဘကေတာ့ သိပ္ေခါင္းမေထာင္ႏိုင္ေပဘူး။ ရွာမွ မရွာႏိုင္တာကို။ ရွာရတာနဲ႔ ေလာက္ေအာင္သံုးရတာလည္း အၾကပ္အတည္း မရွိေလပဲ။ ‘ေလာဘ နဲနဲေလွ်ာ့မလား’ ဆိုေတာ့ ေဒါသက ... ေလွ်ာ့ထားရတဲ့ ေလာဘအတြက္ပါ ပိုပိုသာသာ အားျဖည့္လို႔ အလံုးအရင္းနဲ႔ ေနရာယူတယ္။ နိစၥဓူ၀ ကိုယ္ပတ္သက္ေနရသူေတြက အျခားသူေတြလည္း မဟုတ္။ မ်ားမ်ားစားစားလည္း အေျခအေန အရ မရွိ။ မရွိႏိုင္။ ကိုယ့္ကို ေမြးသူေတြ၊ ကိုယ္ကေမြးသူေတြ၊ ကိုယ္နဲ႔ ရင္ေဘာင္တန္းသူေတြကို လွည့္ပတ္ၿပီး ေမတၱာရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္နဲ႔ ကာယကံ၊ ၀စီကံေတြ လုပ္ေနတာ။ ျပႆနာရွာစရာမရွိရင္ ထုတက္ေနတဲ့ ဖုန္ေတြ၊ ၾကမ္းျပင္အႏွံေတြ႔ေနရတဲ့ ဆံပင္ခ်ည္ေတြနဲ႔ ရန္ျဖစ္္တယ္။ ေတာ္ေတာ္ေလး ေမာလာၿပီဆိုရင္ေတာ့ အၿမဲတမ္း အေဖၚ ေမာဟကိုပဲ ညရယ္၊ ေန႔ရယ္ အခ်ိန္အခါမေရြး သာသာထိုးထိုးေလး မ်က္ႏွာသာေပးၿပီး အိပ္ယာေပၚမွာ စက္ေတာ္ေခၚ။

အခုေတာ့ သင္တို႔မိတ္ေဆြႀကီး
အၿမဲတမ္း အေဖၚကို လက္တြဲျဖဳတ္ဖို႔
တစ္ကိုယ္တည္း သီခ်င္းေအာ္ဆိုရင္း
တံခါးေျခာက္ေပါက္မွာ ဒရ၀မ္ေစာင့္ေနတယ္။

"မိတ္ေဆြ..လူ႔ဘ၀ကို အက်ိဳးရွိဖို႔ အသံုးခ်လိုက္..."
"မိတ္ေဆြ..လူ႔ဘ၀ကို အက်ိဳးရွိဖို႔ အသံုးခ်လိုက္..."

Sunday, October 26, 2008

ေသြး အလွဴ

Blog Roll ေတြမွာ ေက့ ရဲ႕ Blog Action Day 2008 ဆိုတဲ့ ပို႔စ္ေတြ႔ေနတယ္။ မဖတ္ေသးဘူး တမင္ကို မဖတ္ေသးတာ။ စိတ္ထဲက ခံစားလို႔ ရေနတယ္.. Blog နဲ႔ Action တြဲဖို႔ျဖစ္မယ္လို႔…
တေန႔ကေတာ့ JulyDream က CBox မွာ အလည္တေခါက္ လာေရာက္ ဖတ္ရွဳသြားပါတယ္ ခင္ဗ်ာ.. တဲ့ သူ႔Blog ကို လိုက္လည္ေတာ့ Blood Donation Recruitment Drive နဲ႔ တိုးပါတယ္။ ခ်က္ခ်င္းပဲ email ပို႔လိုက္ပါတယ္ Subject က How to donate blood နဲ႔။

ေက့ post လည္း ဖတ္ၿပီးသြားပါၿပီ

အင္း- ေအာင္ျမင္ မူေတြ ကေတာ့..ေရးလို႕ေကာင္း..ဖတ္ လို႕ေကာင္းသည္ပင္။ တဖက္ မွာ လည္း..ဆင္းရဲ မြဲေတမူ ဆိုတာ.. ကူးစက္ ေရာဂါ တခု လို..အရွိန္အဟုန္ နွင့္ ကမၻာတျခမ္းစာ ေလာက္.. မြမြ ေၾက လ်က္ ရွိ တုန္း ပင္။ ဒါေပမဲ့ လည္း..လႊတ္ခ် လိုက္ မလား..ကိုယ္နိုင္တာ..ဆက္ ကိုင္ ထားမလား.. ဒါကေတာ့..တေယာက္ခ်င္း ရဲ႕ သေဘာထား ပါ၀င္မူ သက္သက္။
ဆင္းရဲ မြဲေတမူ အတြက္..ကမၻာတ၀ွမ္းက..လွဴဒါန္းသမွ် ဟာ လည္း..အခ်မ္းသာ ဆံုး ဆိုတဲ့.. Global Fund ၾကီး ထဲမွာ.. ရွိေန ပါ ျပီတဲ့။ ...
-
အဲဒါေၾကာင့္ .. ဆင္းရဲ မြဲေတမူ တိုက္ ဖ်က္ ဖို႕ အတြက္..လွဴဒါန္း ပါ၀င္ သည့္ ေနရာ မွာ လည္း..
လွဴဒါန္းမူ..( သို႕) လုပ္ေဆာင္မူ တခု သာ ျဖစ္ဖို႕လိုေၾကာင္း.. Blog Action Day သို႕။
(ေက့ post မွ စာသား အခ်ိဳ႕)

ကိုဧရာကလည္း လွဴလိုပါသတဲ့။
ႏွစ္ေယာက္စလံုးအတြက္ ပထမဦးဆံုးေသာ အေတြ႔အႀကံဳပါ။
မေန႔ကေတာ့ ေအာင္ျမင္စြာ လွဴႏိုင္ခဲ့ပါၿပီ။

ဘေလာ့ဂ္ ေမာင္ႏွမေတြ အားလံုး။ ျမန္မာျပည္သူ ျပည္သားေတြ အားလံုး။ သတၱ၀ါေတြ အားလံုး…
ကုသိုလ္ အမွ်ယူၾကပါ။
ကုသိုလ္ အမွ်ယူၾကပါ။
ကုသိုလ္ အမွ်ယူၾကပါ။

(ေသြးလွဴေနတုန္း အမ်ိဳးသမီး တစ္ေယာက္က လာေမးတယ္။ ဘာေၾကာင့္လွဴသလဲေပါ့။
ဒီေမးခြန္းကို ေျဖရရင္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ရွည္မယ္။
ဒီရက္တြင္းမွာ ကိုယ့္ကိုရစ္ပတ္လႊမ္းထံုေနတဲ့ အေတြးေတြကေတာ့ ဒီေမးခြန္းရဲ႕ အေျဖေတြပါ။)

ဧရာသီတာ


Wednesday, October 22, 2008

တတိယလိႈင္းႏွင့္ သမုဒၵရာဇ္ႏိုင္ငံေတာ္


Nineteen Eighty-Four သည္ George Orwell ၏ အေအာင္ျမင္ဆံုး ၀တၳဳတစ္ပုဒ္ ျဖစ္သည္။ ထို၀တၳဳ၏ အဓိက ဇာတ္ေကာင္ျဖစ္ေသာ Winston သည္ သစၥာတရား၀န္ႀကီးဌာန (Ministry of Truth) တြင္ အမႈထမ္းသည္။ ဤ၀န္ႀကီးဌာနက သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားကို ပါတီ၏ မူ၀ါဒမ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီေစရန္ ျပဳျပင္ေပးရသည္။ လိုအပ္ပါက လူအခ်ိဳ႕၏ သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားကို ေဖ်ာက္ဖ်က္ေပးသည္။ ထိုသူတို႔၏ အေၾကာင္းေရးသားထားေသာ စာအုပ္, ေဆာင္းပါး, သူတို႔၏ ဓာတ္ပံုမ်ားကို ေဖ်ာက္ဖ်က္ ေပးရသည္။ ယုတ္စြအဆံုး သူ႔ႏွင့္ နီးစပ္ေသာ မိတ္ေဆြအသိုင္းအ၀ိုင္း၊ ေဆြမ်ိဳးသဂၤဟတို႔ကပင္ ထိုသူတို႔ကို ေမ့ေပ်ာက္သြားေအာင္ ကူညီေပးရသည္။ ဤသည္မွာ သစၥာတရား၀န္ႀကီးဌာနတြင္ Winston ေဆာင္႐ြက္ရေသာ တာ၀န္မ်ားျဖစ္သည္။

ဤသို႔ဆန္က်င္ဘက္ အယူအဆတို႔ကို တၿပိဳင္နက္တည္း လက္ခံထားႏိုင္မည့္ အရည္ခ်င္းမ်ားကို သမုဒၵရာဇ္ (Oceania) ႏိုင္ငံသားတို႔အား ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပး ထားသည္။ မုသားကိုလည္း မိမိစိတ္တြင္ ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ ယံုၾကည္ၿပီး ေျပာဆိုႏိုင္ရမည္။ မိမိတို႔အတြက္ အဆင္မေျပသည့္ အမွန္တရားတို႔ကိုလည္း ေမ့ေပ်ာက္ထားႏိုင္ စြမ္းရမည္။ ထိုသို႔ ေလ့က်င့္ပ်ိဳးေထာင္ေပးရျခင္းအား သမုဒၵရာဇ္ႏိုင္ငံေတာ္၏ “ဘာသာစကားသစ္” (Newspeak) တြင္ “ဒြိဟအျမင္” (Doublethink) ဟုေခၚသည္။ ဒြိဟအျမင္သည္ သာမာန္ ေၾကာင္သူေတာ္အရည္ၿခံဳ ဟန္ေဆာင္ျခင္းမ်ိဳး မဟုတ္ေတာ့။ အမွားကို ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ လက္ခံႏိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။ အမွန္ကို လိုလိုလားလား ေမ့ေပ်ာက္ႏိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဒြိဟအျမင္ကို နားလည္ႏိုင္ရန္ ဒြိဟအျမင္ရွိဖို႔လိုသည္။ ဒိြဟအျမင္သည္ သာမာန္ေတြေ၀ျခင္းမ်ိဳး မဟုတ္။ စနစ္တက် ျပဳစု ပ်ိဳးေထာင္ (ဖ်က္ဆီး) ထားရေသာ အရည္အေသြးျဖစ္ ေန၍၊ ထိုဒိြဟအျမင္အား သာမာန္နည္းလမ္းျဖင့္ ကုစား၍ မရ။ ဤကား ဒုတိယကမၻာစစ္အၿပီး စစ္ေအးကာလ အရွိန္မရေသးခင္ ၁၉၄၉-ခုႏွစ္မွ စပိန္, ဂ်ာမဏီႏွင့္ ဆိုဗီယက္ႏိုင္ငံတို႔ကို ေလ့လာကာ၊ အနာဂတ္ ကြန္ျမဴနစ္အာဏာရွင္စနစ္၏ အႏၲရာယ္ကို ပံုေဖာ္ရန္ ေရးသားခဲ့ေသာ “1984” ၀တၳဳ၏ ေက်ာ႐ိုးျဖစ္သည္။

George Orwell သည္ စက္မႈနည္းပညာမ်ားျဖင့္ အနာဂတ္ လူထုဆက္သြယ္ေရးကို တစ္စိတ္တစ္ေဒသ မွန္းဆႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း၊ တတိယလိႈင္းဆက္သြယ္ေရးကိုမူ မျမင္ႏိုင္ခဲ့။ ပထမလိႈင္း စိုက္ပ်ိဳးေရးေခတ္တြင္ ဆက္သြယ္ေရးသည္ လူအုပ္စုကို အေျခတည္ရသည္။ အမိန္႔ေက်ညာခ်က္မ်ားကို ေမာင္းေၾကးနင္းခတ္၍ ေက်ညာရသည္။ လူတို႔က ဟစ္တိုင္တြင္ ေအာ္၍ မင္းဧကရာဇ္တို႔ကို အသိေပးရသည္။ စီးပြားေရးေၾကာ္ညာမ်ား, ႏိုင္ငံေရးလႈံ႕ေဆာ္ခ်က္မ်ားကို ပိုစတာမ်ားကပ္၍ ျဖန္႔ျဖဴးရသည္။ ေကာလာဟလမ်ား, တေပါင္မ်ား, တီးတိုးစကားမ်ားသည္ ပထမလိႈင္းဆက္သြယ္ေရးပံုစံျဖစ္သည္။

ဒုတိယလိႈင္း စက္မႈေခတ္၏ အဓိကလကၡဏာသည္ အေျမာက္အမ်ား ထုတ္လုပ္ေရးျဖစ္သည္။ ထို႔အတူပင္ စက္မႈေခတ္ ဆက္သြယ္ေရးသည္ သတင္းစာ၊ မဂၢဇင္း၊ ႐ုပ္႐ွင္၊ ေရဒီယုိ၊ ႐ုပ္သံမ်ားျဖင့္ လူထု အေျမာက္အမ်ားအား တစ္ခ်ိန္တည္းထုတ္လြင့္သည့္ ပံုစံျဖစ္သည္။ အလုပ္မသြားမွီ နံနက္စာစားရင္း သတင္းစာဖတ္ျခင္း၊ အိမ္ျပန္ေရာက္၍ ညစာစားၿပီးေသာ္ ႐ုပ္သံသတင္း ၾကည့္႐ႈျခင္းသည္ ဒုတိယလိႈင္းေခတ္မွ လူတို႔၏ စတိုင္ျဖစ္လာသည္။ ရတနာပံုသတင္းစာသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒုတိယလိႈင္း လူထုဆက္သြယ္ေရးသို႔ ေျပာင္းလဲရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈ ျဖစ္သည္။ “ငါမေကာင္းလွ်င္ ငါ့ကိုေရး။ … မင္းတို႔ သတင္းစာတိုက္၌ အျပစ္မရွိ။” ဟု မင္းတုန္းမင္းႀကီးကလည္း အားေပးခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ George Orwell ၏ ၀တၳဳမွ သမုဒၵရာဇ္ႏိုင္ငံေတာ္ပါတီကမူ ဒုတိယလိႈင္း လူထုဆက္သြယ္ေရးအား ထိန္းခ်ဳပ္ကာ လူထု၏ အသိစိတ္ကိုပင္ လြမ္းမိုး ကြပ္ကဲရန္ ႀကိဳးပမ္းသည္။ Telescreen ေခၚ အသြားအျပန္ရေသာ ႐ုပ္သံမ်ားျဖင့္ လူထုကို၀ါဒျဖန္႔ရင္း တစ္ခ်ိန္တည္း၌ပင္ ထို႐ုပ္သံတို႔တြင္ ျမဳတ္ႏွံထားေသာ အသံဖမ္း ကိရိယာမ်ားျဖင့္ လူတုိ႔ကို ေစာင့္ၾကည့္ေနလိမ့္မည္ဟု မွန္းဆခဲ့သည္။

တတိယလိႈင္း information ေခတ္၏ ပဓာနလကၡဏာသည္ လူထုသေဘာထက္ လူတစ္ဦးခ်င္းစီကို တန္ဖိုးထားသည္။ ပံုစံတူပစၥည္းမ်ားကို အေျမာက္မ်ား ထုတ္လုပ္ျခင္းထက္ စားသံုးသူ တစ္ဦးခ်င္းစီတို႔၏ အႀကိဳက္အလိုက္ customized လုပ္ထားေသာ ပစၥည္းထုတ္လုပ္မႈဆီသို႔ ကူးေျပာင္းသြားသည္။ ယင္းကို de-massification ဟုေခၚသည္။ ဆက္သြယ္မႈပံုစံမ်ားလည္း ေျပာင္းလဲသြားသည္။ ႐ုပ္ရွင္ထက္ DVD ေခြမ်ားေခတ္စား လာသည္။ ဗီဒီယိုကင္မရာမ်ား၊ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ ကင္မရာမ်ားသည္ လူတိုင္းနီးပါး အသံုးျပဳႏိုင္ေသာ ပစၥည္းျဖစ္လာသည္။ လက္ကိုင္ဖုန္းမ်ား တြင္က်ယ္လာသည္။ လက္ကိုင္ဖုန္းျဖင့္္ ဓာတ္ပံု, ဗီဒီယုိ ႐ိုက္ႏိုင္လာသည္။ မီဒီယာမ်ားကို ပံုစံတစ္မ်ိဳးမွ တစ္မ်ိဳးသို႔ လြယ္လင့္တကူ ကူးေျပာင္းေပးႏိုင္သည္။ Online news, online magazines, e-books မ်ားက သတင္းစာ၊ မဂၢဇင္းမ်ားကို အစားထိုးလာသည္။ မိမိအလိုရွိေသာ ဇာတ္လမ္း, အစီအစဥ္တို႔ကို ေ႐ြးခ်ယ္ ႀကည့္႐ႈႏိုင္မည့္ Video-On-Demand မ်ား ထြန္းကားလာသည္။ အင္တာနက္ကြန္ရက္မ်ားက ကမၻာတစ္၀န္းမွ လူမ်ားကို ဆက္သြယ္ေပးသည္။ Blogမ်ား ထြန္းကားလာသည္။ စာေရးသူႏွင့္ ဖတ္သူအၾကား အျပန္အလွန္တိုက္႐ိုက္ ဆက္သြယ္လာႏိုင္သည္။ လူတိုင္း နီးပါးပင္ စာနယ္ဇင္းသမားမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္ရန္ တတိယလိႈင္း နည္းပညာက ပံ့ပိုးေပးသည္။

သို႔ေသာ္ George Orwell သည္ တတိယလိႈင္းေခတ္ကိုေတာ့ ေက်ာ္မျမင္ႏိုင္ရွာေတာ့။ “Big Brother is watching you” ဟုေရးထားသည့္ ပထမလိႈင္းလူထုဆက္သြယ္ေရးျဖစ္ေသာ ပိုစတာႀကီးမ်ားျဖင့္ လူထုကို သတိေပးသည္။ ဒုတိယလိႈင္း ဆက္သြယ္္ေရးကိရိယာတစ္မ်ိဳး ျဖစ္ေသာ Telescreen ေခၚ အသြားအျပန္ရေသာ ႐ုပ္သံျဖင့္ လူတို႔ကို ၀ါဒျဖန္႔ရင္း ေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္ပံုကိုေတာ့ စိတ္ကူးယဥ္ ၾကည့္္ခဲ့သည္။ ထို၀တၳဳထဲမွ သမုဒၵရာဇ္ႏိုင္ငံတြင္ လူတန္းစားသံုးမ်ိဳးရွိသည္။ Big Brother (BB) သည္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အႀကီးအကဲျဖစ္သည္။ လူဦးေရ၏ ၂% ထက္မပိုေသာ လက္တစ္ဆုပ္စာ လူတန္းစားတို႔သည္ အခြင့္ထူးခံ အတြင္းစည္းပါတီ (Inner Party) ၀င္မ်ား ျဖစ္သည္။ လူဦးေရ ၈၅% သည္ အေျခခံလူတန္းစား (proles) မ်ားျဖစ္သည္။ ထိုအေျခခံလူတန္းစားတို႔အား ေလာင္းကစား, မူးယစ္ေသစာ, အေပ်ာ္အပါးမ်ားျဖင့္ ႏွစ္သိမ့္ထားသည္။ အားကစား, ျပစ္မႈ, ေဗဒင္ေဟာစာတမ္း, အတင္းအဖ်င္း ႏွင့္ အေပါစား ၀တၳဳတို႔ေလာက္သာ ပါေသာ prolefeed ေခၚ အေပါစား စာမ်ိဳးတို႔ကိုသာ ဖတ္ေစသည္။ က်န္လူတန္းစားတို႔မွာ ပါတီ၏ မူ၀ါဒမ်ားကို အေကာင္ထည္ေဖာ္ေပးရေသာ လက္ကိုင္တုတ္ျဖစ္သည့္ အျပင္စည္းပါတီ (Outer Party) ၀င္မ်ားျဖစ္သည္။ အဓိက ဇာတ္ေကာင္ျဖစ္ေသာ Winston သည္ အျပင္စည္းပါတီ၀င္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ သူက ပါတီ အေပၚတြင္မယံု။ အမွန္တရားကို ျမတ္ႏိုးသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ပါတီကို မလြန္ဆန္ႏိုင္။ အေျခခံလူတန္းစားတို႔ အသိပညာမရွိသမွ် ပါတီကိုေတာ္လွန္မည္မဟုတ္။ သို႔ေသာ္လည္း မေတာ္လွန္ေသးသေရႊ႕ အေျခခံလူတန္းစားတို႔ အသိပညာရရွိလာရန္မွာ မျဖစ္ႏိုင္။ ယင္းမွာ ဒုတိယလိႈင္းတြင္ ပိတ္မိေနေသာ Winston ျမင္သည့္ သမုဒၵရာဇ္ႏိုင္ငံသားတို႔၏ အက်ပ္အတည္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ တတိယလိႈင္း လူထုဆက္သြယ္ေရး မီဒီယာမ်ားျဖစ္ေသာ DVD, Online-news ႏွင့္ လက္ကိုင္ဖုန္းမ်ားသည္ ႐ုပ္ရွင္, သတင္းစာ, ႐ုပ္သံမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ရသည္ေလာက္ မလြယ္ကူေတာ့။ တတိယလိႈင္း ဆက္သြယ္ေရးျဖင့္ အေျခခံလူတန္းစားမ်ားကို အသိပညာ ေပးႏိုင္လာသည္။ တတိယလိႈင္းသည္ Winston ၏ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အတြက္ လင္းေရာင္ျခည္ ျဖစ္လာသည္ကို George Owrell မျမင္ႏိုင္ရွာခဲ့ေတာ့။

“ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ရွိေသးလွ်င္၊ ထုိေမွ်ာ္လင့္ခ်က္သည္ အေျခခံလူတန္းစားတို႔အေပၚ၌သာ တည္သည္။” [Winston]

စာၫႊန္း။
1. George Orwell: Nineteen Eighty-Four
2. Alvin Tofler: PowerShift

ဧရာ(မႏၲေလး)

Tuesday, October 21, 2008

ခက္ထန္ေသာ ေယာက်္ား၊ လြဲမွားေသာ မိန္းမ

ေရွး အဆိုအမိန္႔တို႔သည္လည္းရွိခဲ့ပါ၏။
မိန္းမတို႔သည္ ပညာဉာဏ္ႏံုနဲ၏။ ေရရွည္ကို မၾကည့္၊ ေရတိုကိုသာ ၾကည့္တတ္ျမင္တတ္ၾက၏။ ထို႕ေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕ေသာ အေရးကိစၥမ်ားကို မိန္းမတို႔အား မသိေစအပ္။
မနာလို ၀န္တို္မႈကိုလည္း မိန္းမတို႔၏ ျပယုဂ္ေလ အလား ဆိုတတ္ၾကေလေသး၏။
သူ႐ို႕ကေတာ့ ပညာ၏ျပယုဂ္
ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္ျခင္း၏ သေကၤတဟုလည္း ဆိုခြင့္ရွိက ဆိုၾကေလေသး၏။
ရွိပါေစေတာ့ ..ရွိေစေတာ့
သို႔ေသာ္

ေအး ေယာကၡမႀကီး၏ ျမန္မာျပည္ ျပန္မည့္ရက္သည္ နီးကပ္လာေလၿပီ။ တေန႔ေတာ့ မိတ္ေဆြ အန္ကယ္ႀကီး တစ္ေရာက္ထံမွ ဖုန္း၀င္လာ၏။ Jetstar Airline မွ Sale ခ်ေနေၾကာင္း။ ဟုတ္ကဲ့အန္ကယ္ သမီး အခုပဲ website ၀င္ၾကည့္လိုက္ပါမယ္ ဆိုၿပီး ေယာကၡမႀကီး၏ အသြားအျပန္ ေလယာဥ္လက္မွတ္ကို online မွပင္ တစ္ခါတည္း ၀ယ္လိုက္၏။ Confirmation ကို print out ထုတ္ယူထားလိုက္ပါသည္။ ဒါသည္ ေအးအတြက္ ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္ e-booking ျဖစ္ပါသည္။

ခရီးသြားမည့္ရက္ မေရာက္မီ တစ္ခုေသာ တနဂၤေႏြေန႔ နံနက္တြင္ ျဖစ္ပါသည္။ “ဒီမွာ ေမေမ့ ေလယာဥ္လက္မွတ္ကို website မွာ တစ္ခ်က္ ျပန္စစ္ေပးဦး။” ခင္ပြန္းသည္ ကိုေျပၿငိမ္းကို ေျပာလိုက္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ (အိမ္တြင္ ေအး၏ေလသံသည္ မည္သူႏွင့္ ေျပာေျပာ ပံုမွန္အားျဖင့္ မာေက်ာပါသည္။)

ေအး ကမ္းေပးလိုက္ေသာ စာရြက္မ်ားကို သုန္မႈံေသာ မ်က္ႏွာျဖင့္ လွမ္းယူကာ notebook ကို မဖြင့္ခ်င္ ဖြင့္ခ်င္ပံုစံျဖင့္ ဖြင့္၏။ ေအး၏ မူပိုင္ ပညာရွင္ႀကီးအေၾကာင္း ေအးသိပါသည္။ သူသည္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ တစ္ခုကို အစမွ အဆံုးတိုင္ ေစ့စပ္ေသခ်ာစြာ အပင္ပန္းခံ လုပ္ေဆာင္တတ္သူ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ပါေသာ္လည္း သူတစ္ပါး လုပ္ထားသည့္ လုပ္ငန္း တစ္ပိုင္းတစ္စကို စစ္ေဆး အၿပီးသတ္ရျခင္းမ်ိဳးကေတာ့ သူ႔အသဲအူကို စြဲယူညွစ္သလို ခံစားရသည္ ဟူသတတ္။
စပါၿပီ…
ကိုေျပၿငိမ္းက “verification number က ဘယ္မွာလဲ?”
“သိဘူးေလ”
“verification number မသိရင္ ဘယ္လိုလုပ္စစ္လို႔ ရမွာလဲ မွားၿပီ မွားၿပီ။”
“ေအာင္မေလးေတာ္.. မွားရင္လည္း ႐ံုးအေၾကာင္းၾကားေပါ့.. ေအးလည္း မလုပ္တတ္လို႔ ရွင့္ကို စစ္ခိုင္းတာပဲ
ရွင္ဟာေလ အိမ္အတြက္ ဆို ေစတနာေလးနဲ႔ ကို မလုပ္ခ်င္ဘူး။ မွားၿပီ ဆိုရင္လည္း ဘယ္လိုဆက္လုပ္ၾကမလဲ ေစတနာေလးနဲ႔ ရွင္စဥ္းစားပါလား။” ေအးက ဗ်စ္ေတာက္ဗ်စ္ေတာက္ေျပာၿပီး အခန္းထဲမွ ထြက္လာခဲ့သည္။

ေအးတို႔ အခန္းထဲမွာ ကိ်တ္က်ိတ္ ကိ်တ္က်ိတ္ ျဖစ္ေနတာကို နားစြန္ နားဖ်ား ၾကားေသာ သားေတာ္ေမာင္သည္ တာ၀န္ေက်စြာ သူ႔ အဖြားကို သတင္းပို႔ ေနပါၿပီ။

“ဖြားဖြား.. ဖြားဖြား” .. “ဖြားဖြား ေလယာဥ္လက္မွတ္က မရဘူးတဲ့”
“ေဟ ဟုတ္လား မရဘူးတဲ့လား။” ဒီေလာက္ပဲေျပာသံၾကားလိုက္ရပါသည္။ ထစ္ကနဲဆို ျမည္တြန္ေတာက္တီး တတ္သည့္ လွ်ာႏွင့္ သြား အေၾကာင္းေတာ့ လူႀကီးေတြက ဒါမ်ိဳး ႐ိုး..ဟိုးဟိုးးးး ဆိုေသာ အေနအထား ျဖစ္ေနပါၿပီ။

ခဏ အၾကာ မ်က္ႏွာ ရွစ္ေခါက္ခ်ိဳးႏွင့္ ေအး ဘာလိုလို ညာလိုလိုႏွင့္ အခန္းထဲ ျပန္၀င္လာေတာ့ ကိုေျပၿငိမ္းက
“ဒီမွာ ဒီမွာ ရၿပီ ေအး print out ထုတ္ထားတာနဲ႔ တစ္ပံုစံထဲပဲ။”
“အဲ့ဒါေလးပါ print out ထပ္ထုတ္ လိုက္ဦး” ဟု ေအးက အထြန္႔တက္၏။ (လူတို႔၏ သေဘာသည္ ကိုယ္ကႏိုင္ရၿပီ ဆိုလွ်င္ ဖိနင္းခ်င္၏။)
“ဘယ္လိုလုပ္ ထုတ္လို႔ရမွာလဲ printer မွ install မလုပ္ထားတာ။”
“ထုတ္လို႔ မရလည္း မထုတ္နဲ႔ဟာ။”
“စကားေျပာရင္ ေကာင္းေကာင္းေျပာစမ္းပါ။” ဟု ကိုေျပၿငိမ္းက ေအာ္သည္။

သားေတာ္ေမာင္၏ အခန္းက႑ေရာက္ရွိလို႔ လာပါေခ်ၿပီ။
“ေဖေဖနဲ႔ ေမေမတို႔ ရန္ျဖစ္ေနၾကတာလား?”
“ရန္ျဖစ္ရင္ သားသားကိုသာ ေခၚလိုက္ ရန္ၿငိမ္းေအာင္ လုပ္ေပးမယ္။ သားနံမည္က ရန္ေျပၿငိမ္းေလ။”

အမွန္တရား အတြက္ ပညာသည္ ပဓာနက်ပါ၏။ သို႔ေသာ္…
က႐ုဏာ မပါေသာ ပညာသည္ ခက္ထန္၏။ ေကာက္က်စ္ခ်င္၏။
ပညာမပါေသာ သဒၶါ ေစတနာသည္ အရာမေရာက္။ လမ္းလြဲတတ္၏။

ေအးသည္ “သားကို သခင္၊ လင္ကို ဘုရား” ဆိုေသာ အဆိုအမိန္႔ကို ေကာင္းေကာင္းႀကီး လက္ခံႏိုင္ေသာ အခြင့္ထူးကို ရရွိထားသည့္ မိန္းမသား တစ္ေယာက္ျဖစ္ပါသည္။
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

(မွင္စိမ္းေလးနဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲ)
ဒီတစ္ခါေတာ့ အပီေရးမယ္လို႔ လည္း ကိုယ့္ကိုယ္ကို သံပတ္တင္းပါတယ္။ (ဆရာမ ေမေအာင္ကလည္း အဖ်ား႐ွဴးတတ္လြန္းလို႔တဲ့ ဆူေနၿပီ။) reference book ေတြ ဘာေတြ ခ်ၿပီးေတာ့ကို ေရးတာပါ။ အျဖစ္အပ်က္ေလးနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး ေခါင္းထဲေရာက္လာတဲ့ အေတြးေတြ ခ်ေရးပါတယ္။ အနီးဆံုးလူကို အခ်ိဳသာဆံုး မ်က္ႏွာေလးနဲ႔ စာမူျပေတာ့ ပယ္ခ်ေလ၏။ စိတ္မဆိုးပါဘူး။ နင္လားဟဲ့ ေလာကဓံ ဆိုၿပီး ျပင္ရတယ္ ျပင္ရရွာတယ္။ မမခင္ဦးေမ .. ခင္မဟုတ္ဘူးေနာ္။ ေအး.. ေအး.. ျပင္လိုက္ဦး။ (သူလည္း ၀တ္ထု ဖတ္ၿပီး စ်ာန္၀င္သြားတာ မင္းသမီးေနရာ ေရာက္သြားလို႔ ျဖစ္မွာပါ။ ခင္ေရ ဟုတ္တယ္ဟုတ္။)

ေရးခ်င္တာေလးကေတာ့ အယင္က မွတ္သား ေလ့လာဖူးတဲ့
ေယာက်္ားေတြက ပညာကို ကိုယ္စားျပဳတယ္။
မိန္းမေတြက သဒၶါကို ကိုယ္စားျပဳတယ္။
ေယာက်္ားနဲ႔ မိန္းမ အတြဲညီရသလို ပညာနဲ႔ သဒၶါကလည္း အတြဲညီရတယ္။
တစ္ခုခုက လိုေန ပိုေနရင္၊ လိုတိုးပိုေလွ်ာ့ေလးေပါ့ သတိေလးနဲ႔ ညွိရတယ္။
ပညာလြန္ေတာ့ ကြန္႔တယ္
သဒၶါလြန္ေတာ့ ညြတ္တယ္ ဆိုတာကို အျဖစ္အပ်က္ေလးနဲ႔ မ,ေရာေရာ ေအာင္ သမေမႊ၏။

ေနာက္ဆံုးစာေၾကာင္းကေတာ့ စာေရးသူသည္ မိန္းမျဖစ္ေသာ္ျငား (နိဒါန္း၌ မိန္းမပီပီ မည္သို႔ပင္ အေငါထူ ထားေစကာမူ နိဂံုး၌) သတိတရား လက္ကိုင္ထား၍ ပညာလည္း မေတာက္တေခါက္ ရွိေၾကာင္း အဖတ္ဆယ္ လိုက္ပါတယ္။

(အား..ေနဦး ေရာ, သမေမႊလိုက္ပံုေလး ျပည့္စံုသြားေအာင္)

post တင္ခြင့္ရၿပီးဆိုေတာ့ ေခါင္းစဥ္ ဘယ္လိုတပ္ရမလဲလို႔ ေရာေလရာ ထိုအႏွီ ေယာက်္ားသည္ အထက္ပါ ေခါင္းစဥ္ကို ေပးလိုက္ရာ ဤအၾကင္ မိန္းမမွာ ၀မ္းေျမာက္ ၀မ္းသာစြာျဖင့္ သေဘာတူ၍ အသင္တို႔ မ်က္ေမွာက္ ဦးေႏွာက္ေျခာက္ရန္ ေရာက္ေလသတည္း။

Wednesday, October 15, 2008

ပ၀ါရဏာျပဳျခင္း

လူအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခု၏ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာေရးကို စည္းလံုး ညီၫြတ္မႈကသာ ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္သည္။ စည္းလံုး ညီၫြတ္မႈကိုလည္း ေဆြးေႏြးျခင္း၊ ညႇိႏိႈင္းျခင္း၊ ႐ိုးသားပြင့္လင္းစြာ အျပန္အလွန္ ေ၀ဖန္ ေထာက္ျပျခင္းတို႔ျဖင့္ တည္ေဆာက္ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာေသာ လူ႔ေဘာင္ကို ဖန္တီးရန္အတြက္ ႐ိုးသားပြင္းလင္းစြာ ေဆြးေႏြးညႇိႏိႈင္းႏိုင္ေသာ, ေ၀ဖန္ ျပဳျပင္ႏိုင္ေသာ အေျခခံအေဆာက္အအံုကို ဦးစြာ တည္ေဆာက္ရေပမည္။

သံဃာ အဖြဲ႔အစည္း၏ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနထိုင္ေရးအတြက္ ထိုအေျခခံအုတ္ျမစ္ကို တည္ေဆာက္ရန္ ဗုဒၶျမတ္စြာသည္ ၀ိနည္းေတာ္ဟူေသာ စည္းကမ္းဥပေဒကို ပညတ္ေတာ္မူခဲ့သည္။ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔တြင္ ရဟန္းသံဃာတို႔ ပ၀ါရဏာျပဳျခင္းသည္ သံဃာအဖြဲ႔အစည္း၏ အေျခခံဥပေဒမွ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းတရပ္ပင္ ျဖစ္သည္။

ျမတ္စြာဘုရား လက္ထက္ေတာ္အခါက မ်ားစြာေသာ ရဟန္းေတာ္တို႔သည္ေကာသလတိုင္း၊ နယ္ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္း၌ ၀ါဆိုေတာ္မူၾက၏။ ထိုရဟန္းေတာ္တို႔သည္ ျငင္းခံုျခင္း၊ ၀ါဒကြဲျပားျခင္းသည္ စကားေျပာဆိုျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု ယူဆၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး အျငင္းမပြားရပဲ၊ ညီညြတ္ခ်မ္းသာစြာ ေနထိုင္ႏိုင္ရန္အတြက္ စကားမေျပာပဲ ေနထိုင္ၾကရန္ သေဘာတူၾက၏။ တစ္၀ါတြင္းလံုး စကားမေျပာၾကပဲ လက္ဟန္ ေျခဟန္ျဖင့္သာ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ျခင္း၊ ေသာက္ေရသံုးေရတို႔ ခပ္ျခင္း, လဲျခင္း၊ ဆြမ္းအတြက္ျပင္ဆင္ျခင္းစေသာ အမႈကိစၥတို႔ကို ေဆာင္႐ြက္ေနခဲ့ၾကသည္။ ၀ါကၽြတ္ေသာအခါ ျမတ္စြာဘုရားရွိရာ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္သို႔ ဘုရားဖူးရန္ ထြက္ခဲ့ၾကသည္။

ျမတ္စြာဘုရားသည္ ထိုရဟန္းေတာ္တို႔အား “က်န္းမာၾကပါေလာ။ အျငင္းအခံုမရွိ, ညီညီၫြတ္ၫြတ္ ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ရွိပါ၏ေလာ။ ဆြမ္းအတြက္ မပင္မပန္းရွိပါ၏ေလာ” ဟုေမး၏။ ဘုရားရွင္တို႔ မည္သည္ မသိ၍ ေမးျခင္းမဟုတ္။ အက်ိဳးအတြက္ ရည္ေမွ်ာ္၍ ေမးျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ ရဟန္းေတာ္တို႔ကလည္း မိမိတို႔သည္ က်န္းမာၾကေၾကာင္း၊ ဆြမ္းအတြက္ မပင္ပန္းၾကရေၾကာင္းႏွင့္တကြ စကားမေျပာပဲ ညီၫြတ္ခ်မ္းသာစြာ ေနထိုင္ခဲ့ၾကပံုတို႔ကို ျပန္လည္ ေလွ်ာက္ထား၏။

စကားမေျပာပဲေနျခင္းကို ဗုဒၶျမတ္စြာက မခ်ီးမြမ္း။ “သင္တို႔သည္ မခ်မ္းသာပဲလွ်က္ ခ်မ္းသာစြာေနရသည္ဟု ဆိုၾက၏”ဟု အျပစ္တင္ ေလသည္။ စကားမေျပာပဲေနျခင္းအား ႏြား၊ ဆိတ္တို႔ကဲသို႔ တိရစၧာန္တို႔၏ ေနျခင္းဟု ကဲ့ရဲ႕႐ႈတ္ခ်၏။ တိတၳိတို႔၏ ‘မူဂဗၺတ’ ေခၚ စကားမေျပာ, တုံဏိဘာေ၀ဆိတ္ဆိတ္ေနေသာ အက်င့္မ်ိဳးကို က်င့္၏ ဟုကဲ့ရဲ႕႐ႈတ္ျခ၏။ ရဟန္းတို႔သည္ ဤသို႔ စကားမေျပာေသာ အက်င့္ကို မက်င့္အပ္။ က်င့္ပါက ဒုကၠအာပါတ္ အျပစ္သင့္သည္ဟု ပညတ္ေတာ္မူသည္။ စကားမေျပာေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းသည္ တိရစၧာန္အုပ္တို႔ႏွင့္ မျခားေတာ့ေသာ အႏၲရာယ္ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ထိုသို ေရွာင္ၾကဥ္ရန္အခ်က္ကို ျပ႒ာန္းေတာ္မူၿပီးေနာက္၊ ေဆာင္ရန္အတြက္ ပ၀ါရဏာျပဳျခင္း ၀ိနည္းကံကို ပညတ္ေတာ္မူခဲ့သည္။ ၀ိနည္းကံဟူသည္ သံဃာအဖြဲ႕အစည္း၏ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းျဖစ္သည္။ ‘ပ၀ါရဏာ’ သည္ ‘ဖိတ္ၾကားျခင္း’ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ မိမိ၏ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ အျပစ္မ်ားအား ျမင္လွ်င္ျဖစ္ေစ၊ ၾကားလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ သံသယ႐ွိလွ်င္ျဖစ္ေစ ေ၀ဖန္ၫႊန္ျပၾကပါရန္ ဖိတ္ေခၚျခင္း ျဖစ္သည္။

ရဟန္းေတာ္တို႔သည္ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ ပ၀ါရဏာေန႔တြင္ “သုဏာတု ေမ ဘေႏၲ သံေဃာ” အစခ်ီကာ ေအာက္ပါအတိုင္း သံုးႀကိမ္တိုင္တိုင္ ဖိတ္ေခၚ၍ ပ၀ါရဏာျပဳရသည္။

“သံဃံ, အာ၀ုေသာ, ပ၀ါေရမိ ဒိေ႒န ၀ါ သုေတန ၀ါ ပရိသကၤာယ ၀ါ။ ၀ဒႏၲဳ မံ အာယသၼာေတာ အႏုကမၸံ ဥပါဒါယ။ ပႆေႏၲာ ပဋိကရိႆာမိ။”

“ငါ့ရွင္တို႔ … သံဃာအား ဖိတ္ၾကားပါ၏။ ျမင္လွ်င္ျဖစ္ေစ၊ ၾကားလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ သံသယရွိလွ်င္ ျဖစ္ေစ အရွင္တို႔သည္ အကၽြႏ္ုပ္အား အစဥ္သနားေသာအားျဖင့္ ေျပာဆိုၾကပါကုန္ေလာ့။ (အျပစ္ကို) ျမင္သည္ရွိေသာ္ ကုစားပါအံ့။”

ဗုဒၶသည္ ရဟန္းေတာ္တို႔အားသာ ပ၀ါရဏာျပဳေစသည္မဟုတ္ပဲ၊ မိမိကိုယ္ေတာ္တိုင္၏ ကိုယ္အမူအရာ၊ ႏႈတ္အမူအရာအား ကဲ့ရဲ႕အျပစ္တင္စရာ႐ွိက ေ၀ဖန္ရန္ သံဃာေတာ္တို႔အား ဖိတ္ၾကားေတာ္မူေလ့ရွိသည္။

ထိုသို႔ဖိတ္ေခၚျခင္းျဖင့္ (၁) အခ်င္းခ်င္း မဆန္႔က်င္ပဲ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ျဖစ္ေစသည္ (အညမညာႏုေလာမတာ)။ ႐ိုးသားပြင့္လင္းမႈကို အေျခခံ၍ အျပဳသေဘာျဖင့္ ေ၀ဖန္ၾကသလို၊ အေ၀ဖန္ခံရသုူတို႔က ႐ိုးသားေျဖာင့္မတ္စြာ အခ်ိန္မီ အျပစ္ကို ကုစားႏိုင္သည္။ (၂) ထို႔ေၾကာင့္ပင္ အျပစ္မွ ကင္းလြတ္ႏိုင္ၾကသည္ (အာပတၱိ၀ု႒ာနတာ)။ (၃) စည္းကမ္းဥပေဒအား ေရွ႕တန္းတင္ အေလးထားရာေရာက္သည္ (၀ိနယပုေရကၡတာ)။ ဤအခ်က္သံုးပါးသည္ ဗုဒၶျမတ္စြာ ၫႊန္ျပေသာ ပ၀ါရဏာျပဳျခင္း၏ အက်ိဳးေက်းဇူး သံုးပါးပင္ျဖစ္သည္။

႐ိုးသား ပြင့္လင္းစြာ ေ၀ဖန္ေရးကိုအေျခခံ၍ အဖြဲ႔အစည္း အတြင္းညီၫြတ္မႈရေစရန္၊ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္မ်ားကုိ အခ်ိန္မီ ျပဳျပင္ႏိုင္ရန္၊ ဥပေဒကို ေလးစား ေရွ႕တန္းတင္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ရပ္ျဖစ္ေစရန္ ခ်မွတ္ေတာ္မူခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

စာၫႊန္း။
၁။ ၀ိနည္း မဟာ၀ဂ္၊ ပ၀ါရဏာကၡႏၶက
၂။ သဂၢါထာ၀ဂၢသံယုတ္ပါဠိေတာ္၊ ၈-၀ကႌသသံယုတ္၊ ၇-ပ၀ါရဏာသုတၱံ (သံ-၁-၂၁၅)

ဧရာ (မႏၲေလး)

Monday, October 13, 2008

အဘိဓမၼာ မိတ္ဆက္

ဗုဒၶျမတ္စြာ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေတာ္မူၿပီးေနာက္ ပထမသံဂါယနာ တင္ေသာအခါ ၄၅-ႏွစ္တာကာလ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေသာ ေဒသနာေတာ္တို႔အား ၀ိနည္း, သုတၱန္, အဘိဓမၼာဟု အစုသံုးစု ျပဳ၍ မေထရ္အစဥ္ အဆက္တို႔ ပို႔ခ်သင္ယူ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေတာ္ မူခဲ့ၾကသည္။ ၀ိနည္းႏွင့္ သုတၱန္ေဒသနာတို႔သည္ နာၾကားမည့္ လူပုဂၢိဳလ္ စ႐ိုက္အလိုက္ ပရိယာယ္ျဖင့္ ေဆာင္၍ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ၿပီး၊ အဘိဓမၼာေဒသနာကိုမူ ပုဂၢိဳလ္မငဲ့၊ ပရိယာယ္မေဆာင္ပဲ အဓိပၸါယ္ကို တိုက္႐ိုက္ (နိတတၳ) ေဟာၾကားထားျခင္း ျဖစ္သည္။

အဘိဓမၼာသည္ “ျမင္, ၾကား, နံ, စား, ထိ, သိ” ဟူေသာ သိမႈအေတြ႔အႀကံဳ (experience) အား အရွိကို အရွိအတိုင္း ႐ႈျမင္သံုးသပ္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ပုထုဇဥ္တို႔သည္ ထိုသိမႈအေတြ႔အႀကံဳကို အတၱ႐ႈေထာင့္မွ ႐ႈျမင္သည္။ ဗုဒၶျမတ္စြာက အနတၱ႐ႈေထာင့္မွ ႐ႈျမင္သည္။ အဘိဓမၼာေဒသနာသည္ အနတၱ႐ႈေထာင့္မွ ႐ႈျမင္ႏိုင္ရန္ အေတြ႔အႀကံဳတို႔အား ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ၍ ျပသည္။ ထို႔ေနာက္ ထိုတရားတို႔ မည္သို႔ အေၾကာင္းအက်ိဳး ဆက္ႏြယ္မွီတြယ္ေနပံုကို ေဟာၾကားသည္။ အေတြ႔အႀကံဳအား ခႏၶာ ၅-ပါးအျဖစ္ ခြဲၾကည့္သည္။ အာယတန ၁၂-ပါးအျဖစ္ခြဲၾကည့္သည္။ ဓာတ္ ၁၈-ပါးအျဖင့္ ခြဲၾကည့္သည္။ ထို႔ေနာက္ ထို ခႏၶာ၊ အာယတန၊ ဓာတ္တို႔ အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္မွီ၍ေနပံု ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကိုလည္းျပသည္။ ပ႒ာန္းေဒသနာကိုလည္း ေဟာၾကားျပသသည္။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ “သေဗၺ ဓမၼာ အနတၱာ” ကို ေဟာၾကားျခင္းျဖစ္သည္။

အဘိဓမၼာပါဠိေတာ္ ၇-က်မ္း

၁။ ဓမၼသဂၤဏီ
၂။ ၀ိဘဂၤ (၀ိဘင္း)
၃။ ဓာတုကထာ
၄။ ပုဂၢလပညတၱိ (ပုဂၢလပညတ္)
၅။ ကထာ၀တၳဳ
၆။ ယမက (ယမိုက္)
၇။ ပ႒ာန (ပ႒ာန္း)

ဓမၼသဂၤဏီက်မ္းသည္ အဘိဓမၼာက်မ္းရင္း ပါဠိေတာ္ ၇-က်မ္းတြင္ ပထမဆံုးေသာ က်မ္းျဖစ္သည္။ ဓမၼသဂၤဏီဟူေသာ အမည္သည္ “ဓမၼတို႔ကို ေရတြက္၍ ျပေသာက်မ္း” (Enumeration of Phenomena) ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ ပရမတၳေခၚ အေတြ႔အႀကံဳဘ၀မွ အစစ္မွန္တရားတို႔အား “မာတိကာ”ေခၚ ဇယားခ်၍ အုပ္စုဖြဲ႔ ေရတြက္ျပေသာ က်မ္းျဖစ္သည္။ သေဘာတူရာ တူရာအုပ္စုဖြဲ႕၍ သံုးစုစီဖြဲ႔ထားေသာ တိကမာတိကာ (တိက္ - Traids) အစု ၂၂ စုႏွင့္ ႏွစ္စုစီ အုပ္စုဖြဲ႔ေသာ ဒုကမာတိက (ဒုက္ - Dyads) အစု ၁၀၀ ရွိသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ကုသလတိက္ဟုဆိုလွ်င္ ကုသိုလ္အုပ္စု၊ အကုသိုလ္အုပ္စုႏွင့္ (အကုသိုလ္အကုသိုလ္ဟု ေျပာမရေသာ) အဗ်ာကတအုပ္စုဟု သံုးအုပ္စု ခြဲျပျခင္းျဖစ္သည္။ ေဟတုဒုက္ဟုဆိုလွ်င္ ေဟတုေခၚ ဟိတ္တရားမ်ားအုပ္စုႏွင့္ အေဟတုကေခၚ ဟိတ္မဟုတ္ေသာ တရားမ်ားအုပ္စုဟု ႏွစ္စုျပဳ၍ ျပသည္။

ဓမၼသဂၤဏီ၏ ပထမဆံုးအခန္းမွာ စိတၱဳပၸါဒက႑ ျဖစ္သည္။ စိတ္ျဖစ္ေပၚပံုျပေသာ အခန္းျဖစ္သည္။ စိတ္ျဖစ္ေသာအခါ စိတ္ႏွင့္အတူ ေစတသိက္တရားတို႔တြဲျဖစ္ၾကသည္။ မည္သည့္စိတ္ျဖစ္ေသာအခါ မည္သည့္ ေစတသိက္တို႔တြဲ၍ ျဖစ္သည္ကို ျပသည္။ ထို႔ေနာက္ ဒုတိယအခန္းျဖစ္ေသာ ႐ူပက႑တြင္ ႐ုပ္တရားတို႔အေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပသည္။ တတိယအခန္း နိေကၡပက႑တြင္ အဘိဓမၼာႏွင့္ သုတၱန္ေဒသနာတို႔မွ တိက၊ ဒုက မာတိကာအားလံုးတုိ႔အား အက်ဥ္းအားျဖင့္ ျပထားသည္။ ေနာက္ဆံုး အ႒ကထာက႑တြင္ သုတၱႏၲမာတိကာမ်ားကို ခ်န္လွပ္ၿပီး အဘိဓမၼာမာတိကာမ်ားကိုသာ က်က္မွတ္ရ လြယ္ေစရန္အတြက္ ပို၍ အက်ဥ္းၿခံဳး ေဖာ္ျပထားသည္။

ဒုတိယက်မ္းျဖစ္ေသာ အဘိဓမၼာ၀ိဘင္းက်မ္း (Book of Analysis) သည္ အခန္း ၁၈-ခန္းဖြဲ႔၍ အေသးစိတ္ ပိုင္းျခားေ၀ဖန္၍ ေဟာၾကားထားေသာ က်မ္းျဖစ္သည္။ အခန္း ၁၈-ခန္းမွာ ခႏၶာ, အာယတန, ဓာတု, သစၥ, ဣႃႏိၵယ, ပဋိစၥသမုပၸါဒ, သတိပ႒ာန, သမၸပဓာန, ဣဒၶိပါဒ, ေဗာဇၩဂၤ, မဂၢဂၤ, စ်ာန, အပၸမညာ, သိကၡာပဒ, ပဋိသမၻိဒါ, ဉာဏ, ခုဒၵက၀တၳဳ, ဓမၼဟဒယ တို႔ျဖစ္သည္။

အခန္း ၁၄-ခန္းရွိေသာ ဓာတုကထာက်မ္း (Discourse on Elements)သည္ ေရွ႕ႏွစ္က်မ္းျဖစ္ေသာ ဓမၼသဂၤဏီႏွင့္ ၀ိဘင္းက်မ္းတို႔တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ တိကႏွင္ ဒုကမာတိကာတို႔အား “ခႏၶာ၊ အာယတန၊ ဓာတ္” သံုးစုတြင္ မည္သို႔အက်ံဳး၀င္သည္၊ မ၀င္သည္ကို ဆက္စပ္ျပထားေသာ က်မ္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ က်မ္းငယ္ တစ္ဆူသာျဖစ္ေသာ္လည္း ေရွ႕ႏွစ္က်မ္းႏွင့္ တြဲဖက္ေလ့လာရမည့္ က်မ္းျဖစ္သည္။

အဘိဓမၼာသည္ ပရမတၳေဒသနာဟုဆိုရေသာ္လည္း ပညတ္ေ၀ါဟာရမ်ားမပါပဲ ေဟာၾကား၍မရ။ ပညတ္ဟုဆိုရာတြင္ စိတ္, ေစတသိက္စေသာ အစစ္အမွန္ ရွိေသာတရားတို႔အား အမည္ေပး ေခၚေ၀ၚထားေသာ ၀ိဇၨမာနပညတ္ႏွင့္ “ေယာက္်ား, မိန္မ, ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါ” စသည္တို႔ကဲ့သို႔ အစစ္မွန္အားျဖင့္မရွိပဲ စိတ္အထင္ျဖင့္ ႀကံဆ ေခၚေ၀ၚထားေသာ အ၀ိဇၨမာနပညတ္ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။ ပုဂၢလပညတ္ (Concepts of Individuals) သည္ အျခားအဘိဓမၼာက်မ္းမ်ားႏွင့္ မတူပဲ၊ ပရမတၳတရားတို႔အစား ပညတ္ေ၀ါဟာရတို႔အား ေလ့လာသည္။ အခန္း ၁၀-ခန္းခြဲျခား၍ ပုဂၢိဳလ္ အမ်ိဳးစားမ်ားအား အေသးစိတ္ခြဲျခား ျပထား၏။

ကထာ၀တၳဳ (Point of Controversy) သည္လည္း ပုဂၢလပညတ္က်မ္းကဲ့သို႔ပင္ အျခားေသာ အဘိဓမၼာက်မ္းမ်ားႏွင့္ မတူေသာ က်မ္းျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရားပရိနိဗၺာန္စံၿပီး ၂၁၈-ႏွစ္အၾကာ၊ အေသာကမင္းလက္ထက္ တတိယသံဂါယနာတင္စဥ္တြင္ ရွင္ေမာဂၢလိပုတၱတိႆမေထရ္ ထည့္သြင္းေဟာၾကားခဲ့ေသာက်မ္းျဖစ္သည္။ ဘုရားေဟာေဒသနာတို႔မွ ပုဂၢိဳလ္၊ သတၱ၀ါ၊ အတၱစေသာ သေဘာတရားတို႔အေပၚတြင္ အဓိပၸါယ္ေကာက္ယူပံု ကြဲလြဲေနသည္မ်ားအား ေျဖရွင္းရန္ စကားရည္လုသကဲ့သို႔ အေခ်အတင္ ေမးေျဖထားေသာ စကားေျပာပံုစံျဖင့္ ေဟာၾကားထားေသာ က်မ္းျဖစ္သည္။

ယမိုက္က်မ္း (Books of Pairs) သည္ အဘိဓမၼာေ၀ါဟာရတို႔၏ အဓိပၸါယ္ သတ္မွတ္ခ်က္ကို ပို၍ ေသခ်ာတိက်ေစရန္၊ အစံု, အစံုအားျဖင့္ အေမးအေျဖျပဳ၍ ေဟာၾကားထားသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ “ကုသလဓမၼအားလံုးတို႔သည္ ကုသလမူလျဖစ္သေလာ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ကုသလမူလအားလံုးတို႔သည္ ကုသလဓမၼျဖစ္သေလာ” စသျဖင့္ အစံုျပဳ၍ ေမးေျဖထားသည္။ မူလ, ခႏၶာ, အာယတန, ဓာတ္, သစၥာ, သခၤါရ, အႏုသယ, စိတၱ, ဓမၼ, ဣႃႏၵိယဟူ၍ ယမိုက္ ၁၀-က်မ္းရွိသည္။

ေရွ႕က်မ္းတို႔တြင္ တိကမာတိကာ, ဒုကမာတိကာတို႔အား အုပ္စုဖြဲ႕ ေရတြက္ျပျခင္း၊ ခႏၶာ, အာယတန, ဓာတ္စေသာ အုပ္စုမ်ားတြင္ သြင္း၍ ျပျခင္း၊ အေသးစိတ္ ပိုင္းျခားေ၀ဖန္ျပျခင္း၊ တရားတစ္ပါးႏွင့္ ေရာယွက္ျခင္းမရွိေစပဲ အဓိပၸါယ္ ပိုမိုတိက်ေစရန္ သတ္မွတ္ေပးျခင္း စသျဖင့္ေလ့လာခဲ့သည္။ ေနာက္ဆံုးက်မ္းျဖစ္ေသာ ပ႒ာန္းက်မ္း (Books of Conditional Relations) တြင္ “ထိုတရားတို႔သည္ မိမိတို႔ သဘာ၀အေလွ်ာက္ သီးျခားရပ္တည္ျဖစ္ေပၚႏိုင္ စြမ္းမရွိ။ အေၾကာင္း အေထာက္အပံ့ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ေပၚ မွီတည္၍ ျဖစ္ေပၚရပံု” ကိုေဟာၾကားသည္။ တရားတို႔ အခ်င္းခ်င္း ဆက္စပ္ ေထာက္ပံ့ေနပံုအား ပစၥည္း (ပစၥယ - Conditions) ၂၄-မ်ိဳးျဖင့္ ေဟာၾကားထားသည္။ အခန္းက႑အားျဖင့္ (၁) အႏုေလာမ (positive method) (၂) ပစၥနီယ (negative method) (၃) အႏုေလာမ ပစၥနီယ (positive-negative) (၄) ပစၥနီယ အႏုေလာမ (negative-positive methid) ဟုေလးခန္းရွိသည္။ က႑တစ္ခုတြင္ အခန္းငယ္ ၆-ခန္းစီပါ၍ စုစုေပါင္း အခန္း ၂၄-ခန္းရွိသည္။ အုပ္ေရအားျဖင့္ ၅-အုပ္ စာမ်က္ႏွာအားျဖင့္ ၂၅၀၀ မွ် အ႐ြယ္အစား ရွိယံုသာမက နားလည္ရန္လည္း ခက္ခဲလွသျဖင့္ “က်မ္းႀကီး-ပ႒ာန္း က်မ္းငယ္-ဆန္း”ဟု စာခ်ိဳးရေသာ က်မ္းျဖစ္သည္။

အဘိဓမၼာအဖြင့္က်မ္းမ်ား

ထိုသို႔ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔ေသာ အဘိဓမၼာေဒသနာေတာ္ႀကီး၏ အဓိပၸါယ္ကို နားလည္ေစႏိုင္ရန္ အတြက္ ေခတ္အဆက္ဆက္ အနက္ဖြင့္က်မ္းမ်ား ေရးသားျပဳစုခဲ့ၾကသည္။ ပါဠိေတာ္တို႔၏ အနက္အဓိပၸါယ္ကို ဖြင့္ျပေသာက်မ္းတို႔အား အ႒ကထာ (Commentary) ဟုေခၚသည္။ သာသနာသကၠရာဇ္ ၉၇၃-ခုႏွစ္ (တတိယသံဂါယနာတင္ၿပီး အႏွစ္ ၇၀၀-ၾကာ)တြင္ ေပၚထြန္းခဲ့ေသာ အရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသသည္ အလြန္ထင္ရွားေသာ အ႒ကထာဆရာ တစ္ပါးျဖစ္သည္။ သီဟိုဠ္ဘာသာျဖင့္ရွိေနေသာ ေရွးအဖြင့္က်မ္းမ်ားအား မွီး၍ ဘုရားေဟာ ေဒသနာ အားလံုးနီးပါးတို႔၏ အ႒ကထာက်မ္းသစ္မ်ားကို ျပဳစုခဲ့ေသာ မေထရ္ျဖစ္သည္။ အရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသသည္ ဓမၼသဂၤဏီက်မ္းအဖြင့္ အ႒သာလိနီ (The Expositor), ၀ိဘင္းက်မ္းအဖြင့္ သေမၼာဟ၀ိေနာဒနီ (The Dispeller of Delusion) ႏွင့္ က်န္ေသာ အဘိဓမၼာ ၅-က်မ္းတို႔၏ အဖြင့္ ပၪၥပကာရဏ အ႒ကထာ (Commentary of five treatises) ဟူေသာ အ႒ကထာ သံုးက်မ္းအားျပဳစုခဲ့သည္။

ထို႔ေနာက္ ယင္းအ႒ကထာသံုးက်မ္းမွ ခက္ခဲေသာအပိုင္းတို႔ကို ထပ္မံဖြင့္ေသာ ဋီကာက်မ္းမ်ားကို အရွင္အာနႏၵ မေထရ္က ျပဳစုခဲ့သည္။ မူလဋီကာ (Original sub-commentaries) ဟုေခၚသည္။ အရွင္အာနႏၵ၏ တပည့္ အရွင္ဓမၼပါလ မေထရ္က တစ္ဖန္ထပ္မံ၍ အဖြင့္က်မ္းမ်ားေရးသားခဲ့ရာ အႏုဋီကာ ဟုအမည္တြင္သည္။

အဘိဓမၼာသၿဂႋဳဟ္က်မ္း

ယခုေဖာ္ျပခဲ့ေသာ အ႒ကထာ၊ ဋီကာက်မ္းမ်ားသည္ အဘိဓမၼာပါဠိေတာ္ႀကီးမ်ား၏ အစဥ္အတိုင္း အနက္အဓိပၸါယ္, ပုဒ္ပါဌ္တို႔ကို ဖြင့္ျပေသာက်မ္းမ်ားျဖစ္၏။ မူလကပင္ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔ေသာ ေဒသနာေတာ္ႀကီးအား အ႒ကထာ၊ ဋီကာမ်ားျဖင့္ ထပ္မံေလ့လာရန္သည္ စာသင္သားငယ္တို႔အတြက္ မလြယ္ကူလွ။ ထို႔ေၾကာင့္ ေနာင္တြင္ အဘိဓမၼာ ၇-က်မ္းလံုးႏွင့္ အဖြင့္အ႒ကထာ၊ ဋီကာတို႔မွ အနက္အဓိပၸါယ္တို႔ကို အက်ဥ္းၿခံဳး ၿခံဳငံု၍ ေရးသားျပဳစုေသာ က်မ္းငယ္မ်ားေပၚထြန္းလာခဲ့သည္။ ထိုက်မ္းတို႔အား လက္သန္းသဖြယ္ ေသးငယ္၍ လက္သန္းအ႒ကထာမ်ား ဟုေခၚသည္။ (အက်ဥ္း မွတ္ဖြယ္မွ်သာ ဆိုသျဖင့္ လကၡဏ ဟုေခၚရာမွ၊ လကၡန္ > လက္သန္း ျဖစ္သြားသည္ ဟုလည္းဆိုၾကသည္။)

အရွင္ဗုဒၶေဃာသလက္ထက္ကပင္ ေခတ္ၿပိဳင္အ႒ကထာဆရာ တစ္ပါးျဖစ္ေသာ အရွင္ဗုဒၶဒတၱမေထရ္သည္ အဘိဓမၼာ၀တာရ (An Approach to Abhidhamma) ႏွင့္ ႐ူပါ႐ူပ၀ိဘာဂ (Analysis of Matter and Mind) အမည္ရွိ အဘိဓမၼာ လက္သန္း အ႒ကထာက်မ္းငယ္ႏွစ္ဆူ ေရးသား ျပဳစုခဲ့ဖူးသည္။ ထိုသို႔ေသာ အဘိဓမၼာ လက္သန္း အ႒ကထာမ်ားအနက္ အရွင္အႏု႐ုဒၶမေထရ္ျပဳစုေသာ အဘိဓမၼတၳသဂၤဟက်မ္း (Compendium of Abhidhamma) သည္ အထင္ရွားဆံုးျဖစ္သည္။ ‘သဂၤဟ’ အား ျမန္မာမႈျပဳ၍ ‘သၿဂႋဳဟ္’က်မ္းဟု ေခၚေ၀ၚၾကသည္။

ဤက်မ္းငယ္ေလးအား သၿဂႋဳဟ္ ၉-ပိုင္းေခၚ ေအာက္ပါ အခန္း ၉-ခန္းျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားသည္။

၁။ စိတၱပရိေစၧဒ (စိတ္ပိုင္း)- စိတ္ အက်ဥ္း ၈၉-ပါး၊ အက်ယ္ ၁၂၁-ပါးကို ျပေသာ အခန္း
၂။ ေစတသိကပရိေစၧဒ (ေစတသိက္ပိုင္း) - ေစတသိက္ ၅၂-ပါးႏွင့္ စိတ္-ေစတသိက္တို႔ယွဥ္ပံုျပေသာ အခန္း
၃။ ပကိဏၰကပရိေစၧဒ (ပကိဏ္းပိုင္း) - စိတ္, ေစတသိက္တို႔ကို ေ၀ဒနာ, ဟိတ္, ကိစၥ, ဒြါရ, အာ႐ံု, ၀တၳဳအားျဖင့္ အေထြေထြ အလီလီ ခြဲျခားေ၀ဖန္ျပေသာ အခန္း
၄။ ၀ီထိပရိေစၧဒ (၀ီထိပိုင္း) - ဒြါရေျခာက္ပါးတြင္ ၀ီထိ (mental process) ေခၚ သိစိတ္အစဥ္တို႔ျဖစ္ေပၚပံု စိတၱနိယာမကို ျပေသာအခန္း
၅။ ၀ီထိမုတၱပရိေစၧဒ (၀ီထိမုတ္ပိုင္း) – ေရွ႕အခန္းတြင္ျပခဲ့ေသာ ၀ီထိတို႔မွ လြတ္ေနေသာ ဘ၀င္, စုတိ, ပဋိသေႏၶအခိုက္တို႔၌ စိတ္အစဥ္ျဖစ္ပံု ျပေသာ အခန္း
၆။ ႐ူပပရိေစၧဒ (႐ုပ္ပိုင္း) - ႐ုပ္ ၂၈-ပါး၊ ႐ုပ္ျဖစ္ပံု၊ ႐ုပ္အစဥ္ႏွင့္ နိဗၺာန္အေၾကာင္းတို႔ကို ေဖာ္ျပေသာ အခန္း
၇။ သမုစၥယပရိေစၧဒ (သမုတ္စည္းပိုင္း) - စိတ္, ေစတသိက္, ႐ုပ္, နိဗၺာန္တို႔အား အဘိဓမၼာက်မ္းႀကီးမ်ားတြင္ကဲ့သို႔ ခႏၶာ, အာယတန, ဓာတ္စသျဖင့္ အုပ္စုဖြဲ႕စည္းျပေသာ အခန္း
၈။ ပစၥယပရိေစၧဒ (ပစၥည္းပိုင္း) - အေၾကာင္းအက်ိဳးဆက္ႏြယ္ပံုတို႔ကို ပဋိစၥသမုပၸါဒ္နည္း၊ ပ႒ာန္းနည္းျဖင့္ ျပေသာ အခန္း
၉။ ကမၼ႒ာနပရိေစၧဒ (ကမၼ႒ာန္းပိုင္း) - သမထ, ၀ိပႆနာကမၼ႒ာန္းတို႔ကို ျပေသာ အခန္း

အဘိဓမၼာပါဠိေတာ္၊ အ႒ကထာႀကီးမ်ားအား မေလ့လာမီ၊ အဘိဓမၼာ အေျခခံရေစရန္ သၿဂႋဳဟ္ကို ေလ့လာၾကရသည္။ သၿဂႋဳဟ္က်မ္းတြင္ ပါဠိေတာ္ႀကီးမ်ားတြင္ကဲ့သို႔ တိကမာတိကာ, ဒုကမာတိကာမ်ားျဖင့္ ခြဲျခားျပမေနေတာ့ပဲ “အဘိဓမၼာတြင္ စိတ္, ေစတသိက္, ႐ုပ္, နိဗၺာန္”ဟူေသာ ပရမတၳအျပားေလးပါးရွိသည္” စသျဖင့္ အက်ဥ္းအားျဖင့္ ၿခံဳငံုေဖာ္ျပသျဖင့္ စတင္ေလ့လာသူတို႔အတြက္ လြယ္ကူေစသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သၿဂႋဳဟ္က်မ္းအား “အဘိဓမၼာသင္ပုန္းႀကီး” ဟုလည္း ေခၚေ၀ၚၾကသည္။


စာၫႊန္း။
၁။ လယ္တီပ႑ိတဦးေမာင္ႀကီး - အဘိဓမၼတၳမၪၨရီ ေခၚ ပရမတၳသံခိပ္ဋီကာ (နိဒါန္းမွ ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္)
၂။ Bhikkhu Bodhi – A Comprehensive Manual of Abhidhamma : Translation of Abhidhamma Sangaha (extract from Introduction)
၃။ U Ko Lay – A Compendium of Buddhiam: Guide to Tipiṭaka
၄။ Dr. Nandamālā – Fundamental Abhidhamma Part I (extract from Introduction)

သုတၱန္ႏွင့္ အဘိဓမၼာ
အဘိဓမၼာႏွင့္ ဓမၼာ
နိကာယ္ငါးရပ္ မိတ္ဆက္

Saturday, October 11, 2008

အခ်စ္ဆိုသည္မွာ

အခ်စ္ဆိုသည္မွာ…တဲ့

ေၾသာ္ အခ်စ္ဆိုတာ စိတၱဇနာမ္ေလးပါ။
telepathy, will power ဆိုတာေတြကို အေလးထားတတ္သူ တစ္ေယာက္အတြက္ေတာ့
အခ်စ္ဆိုတာဟာ ေပါ့ေသးေသး မဟုတ္တဲ့ ေလးႀကီးႀကီး ႀကီး။

ရာမယဏဇတ္ေတာ္ႀကီးမွာလည္း အခ်စ္အေၾကာင္းေတြပါတယ္။
တစ္ညတာခြဲရလို႔ ႏွစ္ေပါင္း ခုနစ္ရာ ပူေဆြးရတဲ့ ကိႏၷရာ ကိႏၷရီတို႔ အျဖစ္ကိုလည္း ယံုတယ္။



ဟင္?
ဘာရယ္??
ကိုယ္ပိုင္ဇတ္လမ္းေလး???
ေၾသာ္
ညႊန္းစာဖြဲ႔လို႔မမွီ…(အလဲ့)

ခ်စ္ခဲ့ဖူးပါတယ္
ခ်စ္ေနပါေသးတယ္
ခ်စ္ေနဦးမွာပါ။

တန္ေၾကးရွိတဲ့အခ်စ္ကို တန္ဖိုးထားပါတယ္။
အ႐ႈံးအျမတ္ တြက္ေၾကး ဆိုရင္ေတာ့
အရင္းအတိုင္းပဲ
ယူသြားမွာပါ။
ဆံုမွတ္ရွိတဲ့ အခ်စ္
ဆံုးမွတ္ကိုေရာက္ခဲ့ၿပီ ဆိုရင္ေပါ့...

nature ဆိုရင္
neutral ျဖစ္မွေကာင္းမယ္ ထင္လို႔ပါ။
အခ်စ္ဆိုသည္မွာ…

သက္ေ၀ ေရ ေရးလိုက္ၿပီေနာ္။

Wednesday, October 8, 2008

အတာတို႔အေမ နဲ႔ Chrisတို႔အေမ

ဖတ္ဖူးတဲ့ ၀တၱဳတိုေလး တစ္ပုဒ္မွာပါ… ေခါင္းစဥ္၊ စာေရးသူေတြကိုေတာ့ မမွတ္မိေတာ့ပါဘူး။ သားျဖစ္သူကို ေက်ာင္းသြားႀကိဳရင္း မ်က္စိေရွ႕မွာတင္ သားေလး ကားတိုက္ခံရၿပီး ေသဆံုးသြားရေလတဲ့ အျဖစ္ေၾကာင့္ ယဥ္ယဥ္ေလး႐ူးေနတဲ့ ႐ုပ္ရည္သန္႔သန္႔ လူလတ္ပိုင္းအရြယ္ အမိ်ဳးသမီး တစ္ေယာက္ အေၾကာင္း ကို ေက်ာင္းနားက အေၾကာ္သည္ အေဒၚႀကီးက ျပန္ေျပာျပတဲ့ဟန္နဲ႔ ေရးထားတာေလးပါ။ ေက်ာင္းဆင္းခ်ိန္နီးရင္ အဲ့ဒီ အမ်ိဳးသမီးက ဘယ္ကေနဘယ္လိုေရာက္လာမွန္း မသိဘူးတဲ့ သူ႔အေၾကာ္ဆိုင္ေရာက္လာၿပီး သူ႕သားေလး အေၾကာင္းေတြ ေျပာေတာ့တာပဲတဲ့။ အတာကေလ… အတာကေလ…နဲ႔ေပါ့။ အေၾကာ္သည္ အေဒၚႀကီးလည္း သူ႔ကိုနာမည္လည္း မသိေတာ့ အတာတို႔အေမ လို႔ပဲေခၚလိုက္တာေပ့ါ။ အဲဒီ အမ်ိဳးသမီးကေလ သူ႔ကို အတာတို႔အေမ လို႔ ေခၚပံုကို သိပ္ကို သေဘာက်ပံုရတယ္ လို႔ ၀တၱဳထဲမွာ ေရးထားပါတယ္။ (၀တၱဳ အဆံုးသတ္ကို က်မေကာင္းေကာင္း မွတ္မိေနေသးေပမဲ့ ဆက္မေရးပါရေစနဲ႔ေတာ့ေနာ္။ ေက်ကြဲဖြယ္နဲ႔ အဆံုးသတ္ထားတယ္လို႔သာ ေက်နပ္လိုက္ပါေတာ့)

က်မ Celebration Children Day ဆိုတဲ့ post တင္ၿပီးေတာ့ မမ Khin Oo May ေရးေပးတဲ့ Comment မွာ
က်မကို Chrisတို႔အေမ တဲ့…

khin oo may said...
ဖံဳးလာရင္ ရင္ေမာ ရသလား c့hris တို႕ အေမ.။ မလြယ္ပါလား။ ရုံးမွာ ေဘာစ္ နဲ႕ေတြ႕ရသလိုပါဘဲလား။ တို.ထင္တာ ကေတာ. ကေလးေစာင္ေရွာက္တာ ရံဳးထက္ အမ်ားၿကီး ပင္ ပန္း တယ္ ထင္ တာ ဘဲ။။
October 5, 2008 1:10 AM

sonata-cantata said...
မမကေတာ့ ငိုခ်င္လ်က္ကို လက္တို႔ပါၿပီ။က်န္ခဲ့တဲ့ အပတ္ ဥပုသ္ေန႔ကေပ့ါ။ မမ တူ အေၾကာင္း တိုင္ရဦးမယ္။ (စၿပီ၊ စၿပီ၊ ေလေၾကာင္းမိေတာ့မွာ ေၾကာက္ၿပီး ထြက္မေျပးသြားနဲ႔ဦးေနာ္။)

မမကမွာထားလို႔ ၀ါတြင္းဥပုဥ္ေလးေတာ့ ငါျဖစ္ေအာင္ ေစာင့္မယ္ဟဲ့ ဆိုၿပီးClementi ေက်ာင္းသြား ဥပုသ္ ယူတယ္။ ခ်က္ခ်င္းထျပန္မဲ့ဟာကို အသိအစ္မ တစ္ေယာက္က ထမင္းစားၿပီးမွ ျပန္ပါဆိုလို႔ အျခားဥပုသ္သည္ သံုးေလးဆယ္ေလာက္နဲ႔ ထမင္း၀င္စားတယ္ေပါ့။ အလွဴရွင္ တစ္ေယာက္ကလည္း ဒန္ေပါက္လွဴတာတဲ့။ စားႏိုင္ရင္စားပါဆိုလို႔ ဒန္ေပါက္ကို ထမင္းခပ္ဇြန္းႀကီး တစ္ဇြန္းေလာက္ စားခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ပန္းကန္ေတြ ၀ိုင္းကူေဆးၿပီး အခ်ိဳပြဲက ေက်ာက္ေက်ာ စိမ္းစိမ္းေလးေတြ (အုန္းႏို႔ေတာ့ နဲနဲပါတယ္) သံုးေလးတံုး ပါးစပ္ထဲ ေကာက္ထည့္ၿပီး အိမ္ျပန္ခဲ့တယ္။ ရထားေပၚမွာတင္ အေျခအေနက မဟန္ေတာ့ဘူး ေခါင္းေတြ ကိုက္တာ။

အိမ္ေရာက္ေရာက္ခ်င္း သံပုရာရည္ေဖ်ာ္။ အေမ့အတြက္ဟာကို သူက မေသာက္ေသးဘူးဆိုေတာ့ သိမ္းၿပီး (ေၾသာ္ ေယာကၡမႀကီးကေတာ့ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာ က်န္ခဲ့ေသးတယ္။) သံပုရာရည္ကိုေသာက္။ ေဟာ သားေတာ္ေမာင္ ေက်ာင္းကျပန္လာပါၿပီ။ ဖိနပ္ခၽြတ္ရင္းေျပာတယ္။ "ေမေမ သားေက်ာင္းျပန္သြားရမယ္" တဲ့။ "ဘာျဖစ္လို႔လဲ။" "သားက်န္ခဲ့တဲ့ အပတ္က Science ေျဖတာ ၂၀မွာ ၉မွတ္ပဲရလို႔ ဆရာမက ျပန္သင္ေပးဖို႔ ေခၚတာ။" "ဒီေန႔ က်ဴရွင္သြားရမယ္ မဟုတ္လား။" "က်ဴရွင္ဆရာမဆီ မလာႏိုင္ေၾကာင္း message ပို႔လိုက္ေတာ့ ေမေမ။" လုပ္ျပန္ၿပီ။ ေသာၾကာေန႔တုန္းကလည္း တ႐ုတ္စာ အမွတ္နည္းလို႔ ေက်ာင္းကဆရာမ ျပန္ေခၚလို႔ က်ဴရွင္ဖ်က္ထားရတယ္။ ဘယ္တတ္ႏိုင္မလဲ။ က်ဴရွင္ဆရာမဆီ message ပို႔ေတာ့ message ျပန္လာတယ္။ ok ဘယ္unit ကိုေတာ့ အိမ္စာ လုပ္ထားပါေပ့ါ။

သားကေတာ့ ထမင္းစားၿပီး ေက်ာင္းကို ျပန္ထြက္သြားပါၿပီ။ ကိုယ္ကေတာ့ ေခါင္းေတြကိုက္လို႔။ ညေန ထမင္းစားခ်ိန္ေရာက္ေတာ့ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ကို ထမင္းခြံ႔ရေသးတယ္။ ေယာင္ၿပီး ကိုယ့္ပါးစပ္ထဲ တစ္လုပ္ေလာက္ မထည့္လိုက္မိဖို႔ သမာဓိ အကူအညီကို အျပင္းအထန္ ယူထားရတဲ့ အစားငန္းတဲ့ ဥပုသ္သည္ရဲ႕ ျဖစ္အင္။ ၅ႏွစ္သားငယ္ကို ခြံရတယ္ဆို ထားေတာ့ အဲ့ဒီ ၁၁ႏွစ္သားကလည္း ခြံ႔ရတာပဲ။ ဒြက္ခဒြက္ခ ကိုယ့္အပူ ကိုယ္ရွာတာေလ ေနာ္။ ထမင္းစားၿပီးေတာ့ “သား အိမ္စာလုပ္။ ဆရာမ စာေပးထားတယ္” ေျပာၿပီး အိမ္ေရွ႕၀ရံတာကို ထြက္ၿပီး ေနလိုက္တယ္။ သူတို႔နားေနရင္ အေျခအေနေတြက တစ္မ်ိဳးမဟုတ္ တစ္မ်ိဳးနဲ႔ တင္းမာလာႏိုင္တယ္။

အိမ္ထဲျပန္၀င္လာၿပီး ေတာ္ေတာ္ေလးေနေတာ့မွ TVေရွ႕ေရာက္ေနၿပီျဖစ္တဲ့ သားေတာ္ေမာင္ကို homework ၿပီးၿပီလားဆိုေတာ့ အင္း ဆိုလို႔ စားပြဲေပၚက စာအုပ္ကို ယူၾကည့္လိုက္ေတာ့ စာအုပ္ထဲမွာ ေဟာင္းေလာင္း အေပါက္ေတြ။ ဥပုသ္သည္ သိပ္ သည္းမခံႏိုင္ေတာ့ဘူးေပါ့ေနာ္။ စားပြဲေပၚမွာလည္း စာရြက္ေတြက ႐ႈပ္ပြ ေဘာလ္ပင္ေတြက ေခါင္းတျခား ကိုယ္တျခား။ အထဲက မွင္တံေတာင္ ဓားနဲ႔ ပိုင္းျဖတ္ထားတာပါ ပါေသး။ မရေတာ့ဘူး မရေတာ့ဘူး လႊတ္ၿပီ။ တင္ၿပီ။ ဥပုသ္သည္တဲ့ ၀တ္ထားတဲ့ လံုခ်ည္က ဒူးအထက္နားတက္ခ်င္ေနၿပီ။ ကေလးကို မ ႐ိုက္ဖို႔ လွမ္းေျပာေနၾကတဲ့ သားရဲ႕ အဖြား ႏွစ္ေယာက္ကေတာ့ က်မကို အ႐ူးမ တစ္ေယာက္လို ထိုင္ၾကည့္ေနၾကေလရဲ႕…ဟင္းးးးးးးးး
October 5, 2008 10:23 AM

အ႐ူးမ မသီတာကို ခင္ၾကတဲ့ မမKOM, ယု၀ရီ, ေမေအာင္, ျမတ္ႏိုး, သက္ေ၀, ေဆာင္း, သိဂႌ, တန္ခူး နဲ႔ အားလံုးအတြက္

Monday, October 6, 2008

အေ၀းအေႏြး အနီးအေအး


အေ၀းအေႏြး - အနီးအေအး

သူ႔ကိုေတြ႔ရ
လမ္းတဖက္မွာ
ဥဒဟိုသြား
ယဥ္တန္းမ်ားၾကား
ကူးႏိုင္ေသးဘူး
မီးနီဆဲေလ
မင္းသိရဲ႕လား
သူေရာက္ေနၿပီ
ရင္ထဲမွာ-

ခြဲခြာ ႏႈတ္ဆက္
လက္တကမ္းသာ
အပို မလို စကား
ေအးစက္ျခင္းမ်ား
ေႏွာက္ယွက္ႏွိပ္စက္
ကားဆီးလို႔ေလ
မင္းသိလိုက္လား
အေ၀းဆံုးကို
ေျပးသြားတာ…။

၇.၁၀.၉၆


Sunday, October 5, 2008

မရပ္ေသးဘူး...

ငယ္ငယ္တုန္းက ေရဒီယိုဆိုတာ သိပ္ခင္စရာပါပဲ။
အိပ္ေရးအပ်က္ခံႏိုင္တယ္ … သီခ်င္းသံၾကားရင္။
ဒီလိုေနရင္းနဲ႔ ရီေကာ္ဒါဆိုတာ ေပၚလာျပန္တယ္။
ေရဒီယိုထက္ သာေနေတာ့ … [Shell တီး၀ိုင္းက အဆိုေတာ္တစ္ဦးရဲ႕ သီခ်င္း]


သူလႊင့္ထုတ္တဲ့ အခ်ိန္ကို ေစာင့္ဆိုင္း နားဆင္ရတဲ့ ေရဒီယို နဲ႔စာေတာ့
ကိုယ္ နားေထာင္လိုတဲ့အရာကို အခိ်န္မေရြး စိတ္ႀကိဳက္ေရြးခ်ယ္ နားဆင္ႏိုင္တယ္၊
ထပ္ျပန္တလဲ နားဆင္လို႔ လည္း ရတယ္ေလ ကက္ဆက္ က…
ေဟာ…႐ုပ္ျမင္သံၾကားဆိုေတာ့ ေသာတဆင္ဖို႔ရန္သာမက အ႐ုပ္ေလးေတြလည္း တလႈပ္တုတ္တုတ္ ျမင္ရေသး။ ဓါတ္ပံုလို ႐ုပ္ေသႀကီး မဟုတ္ဘူးေနာ္…မိုက္တယ္ ဒါေပမဲ့
ကိုယ္ ၾကည့္လိုတဲ့အရာကို အခိ်န္မေရြး စိတ္ႀကိဳက္ေရြးခ်ယ္ ခံစားႏိုင္တယ္၊
ထပ္ျပန္တလဲ ႐ႈစားလို႔ လည္း ရတယ္ေလ ဗြီဒီယို က…
စေလာင္းေလးနဲ႔ဆို Channel ေတြ စံုလို႔ Live Show ေတြလည္း မလြတ္ေတာ့ဘူး ကမၻာတစ္၀ွန္းလံုး ကိုယ့္အိမ္က ထိုင္ၾကည့္ေနရသလို… အမိ။
လာျပန္ပါၿပီ…
Internet…, Internet…, ဟို သီခ်င္းထဲကလို
မင္းမရွိတဲ့ ေနရာမွာ မေနႏိုင္တာေပါ့ အခ်စ္ရယ္…ဆိုတာလို Online နဲ႔ လား။ Archive ေတြနဲ႔လား။
Internet နဲ႔ ႏွစ္ေယာက္ တကမၻာေတြျဖစ္လို႔ အျခား ကိုယ္နဲ႔သက္ဆိုင္ေသာေတြကိုေတာင္ Internet နဲ႔ ပူးေပးထားရတဲ့ အျဖစ္။ သိပ္ဟ မသြားေစလိုလို႔ပါ။ ဥပမာေလးေတြ ျပပါဆိုရင္ေတာ့
ရင္ကေမြးတဲ့ သားကေလ “ေမေမ သားသား ေမေမ့ ေပါင္ေပၚမွာထိုင္ခ်င္လို႔ေနာ္တဲ့” (ကိုယ္ Browse လို႔ Explore ေနၿပီဆိုရင္ျဖင့္ )
ထမင္းတစ္၀ိုင္းထဲ စားတဲ့ တူမေလးက “အန္တီတာ The curry chicken you cook is very nice.” တဲ့ GTalk က လွမ္း chat တာ
ဟိုတစ္ေယာက္ကလည္း post မတင္ေသးဘူးလား တင္ေတာ့ေလ တင္ေတာ့…နဲ႔

ေၾသာ္ ခႏၶာ့ အလိုေလးေတြ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ျဖည့္ဆည္းေပးေနရတာပါ .. ေနာ့

[ ေရဒီယိုတို႔ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားတို႔က mass-media ေတြ။ ကက္ဆက္, ဗီဒီယိုနဲ႔ အင္တာနက္ေတြ ကေတာ့ ကိုယ့္အႀကိဳက္ေ႐ြးၿပီး ၾကည့္႐ႈနားဆင္လို႔ရတဲ့ de-massified media ေတြတဲ့။ ]

Celebration Children Day

ေအာက္တိုဘာလ ၁ ရက္ေန႔က ကေလးမ်ားေန႔ပါ။ (က်မတို႔ႏိုင္ငံမွာေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမြးေန႔ ေဖေဖၚ၀ါရီလ ၁၃ရက္ေန႔ကို ကေလးမ်ားေန႔ အျဖစ္သတ္မွတ္ထားပါတယ္။)

စက္တင္ဘာလ ၂၄ရက္ ဗုဒၶဟူးေန႔ နံနက္ေစာေစာ ၇နာရီ ၁၅မိနစ္ေလာက္မွာ အိမ္က ဖုန္းျမည္လာပါတယ္။ က်မ ဖုန္းကိုင္လိုက္ေတာ့ သားႀကီး အတန္းပိုင္ဆရာမ ေက်ာင္းကေန ဆက္တာပါ။ ဆရာမဆီက ဖုန္းလာရင္ က်မ ရင္ေမာရပါတယ္။ ဘာစာအုပ္က်န္ခဲ့ျပန္ပါသလဲ? Hand-in လုပ္ဖို႔ ဘယ္ Assignment ပါမသြားျပန္ဘူးလဲ? Homework ကိုၿပီးေအာင္ေရာ လုပ္ထားရဲ႕လား? တစ္သီႀကီးေတြးၿပီး အသင့္အေနအထားနဲ႔ ဖုန္းကိုနားေထာင္ရပါတယ္။ က်မ ရင္ထဲက ႀကိဳေတြးေနတာေတြ တစ္ခုမွ မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။ သားတို႔ အတန္းက ဒီေန႔မွာ Children Day Celebration လုပ္ဖို႔အတြက္ Singapore Science Centre ကို သြားမွာမို႔ Parent Volunteer အျဖစ္လိုက္ခဲ့ဖို႔ ေခၚတာပါ။ ေက်ာင္းက ၈နာရီထြက္မွာမို႔ ၇း၄၅နာရီ ေက်ာင္းကို ေရာက္ရင္ရပါတယ္ဆိုလို႔ သားငယ္ကို ေက်ာင္းပို႔ဖို႔ ျပင္ဆင္ပါတယ္။ သားငယ္ ေက်ာင္းကားက ၇း၄၀နာရီ အိမ္ေရွ႕လာေခၚတာမို႔ သားငယ္ကို ေက်ာင္းကားေပၚတင္ၿပီး သားႀကီးေက်ာင္းကို ထြက္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။

သားႀကီးတို႔ အတန္းမွာ ေယာက္်ားေလး ၂၃ ေယာက္နဲ႔ မိန္းကေလး ၁၇ေယာက္ စုစုေပါင္း ၄၀ ရွိပါတယ္။ ကားလာေတာ့ အတန္းပိုင္ဆရာမနဲ႔ က်မ ကေလးေတြကို လူေရၿပီးကားေပၚတင္၊ ကားထြက္ၿပီး လမ္းထိပ္ေရာက္ေတာ့ ကားကနာရီကိုလွမ္းၾကည့္လိုက္တယ္။ ၈း၀၂နာရီ။ က်မရင္ထဲမွာ ဘာကိုသေဘာက်သြားတယ္ ဆိုတာ က်မကိုယ္က်မသိပါတယ္။ (ဟိုမေစာင့္ရ၊ ဒီမေစာင့္ရ၊ အခ်ိန္တိက်။)

ကေလးေတြကေတာ့ စိတ္လႈပ္ရွားၿပီး ေတာ္ေတာ္ေလး ေပ်ာ္ေနၾကပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕တစ္ေလပဲ သိပ္ေပ်ာ္ရႊင္တဲ့ဟန္ မျပၾကတာပါ။ အဲ့ဒီထဲမွာ က်မ သားႀကီး အပါအ၀င္ေပါ့။ သားႀကီးကေတာ့ က်မ ဒီခရီးမွာပါလာတာကလည္း တစ္ေၾကာင္း၊ ေနာက္ သူ႔စ႐ိုက္ကိုကလည္း ရွက္ကိုးရွက္ကန္းနဲ႔ မပြင့္တပြင့္။ ေျဖးေျဖးနဲ႔ မွန္မွန္ေမာင္းလာတဲ့ ကားႀကီးက မိနစ္၂၀၊ ၂၅ ေလာက္လည္း ေမာင္းမိေရာ အေရွ႕ပိုင္းနားမွာ ထိုင္ေနတဲ့ ကေလးတစ္ေယာက္ ကားမူးၿပီး အန္ခ်ပါေတာ့တယ္။ အဲ့ဒီေန႔က မိုးရြာေနတဲ့ အတြက္ အိမ္ကယူလာတဲ့ ကၽြတ္ကၽြတ္အိတ္ထဲက ထီးေရစိုကိုထုတ္လိုက္ၿပီး အိတ္ကို ကေလးလက္ထဲထည့္ သူ႔လက္က အညစ္အေပေတြကို တစ္ရွဴးနဲ႔ သုတ္ေပးရပါတယ္။ (ဒီကေလးက ကားမူးၿပီး အန္တတ္တဲ့ အက်င့္ရွိေၾကာင္း ဆရာမက ေျပာျပပါတယ္။) က်မလည္း အစီအစဥ္မရွိပဲ လိုက္လာရတာျဖစ္လို႔ အိတ္ထဲမွာ ရွဴေဆးဘူးေလး ေတာင္ပါမလာခဲ့ပါဘူး။ ေပ့ါေပါ့ပါးပါးျဖစ္ေအာင္ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ကိုင္ေနၾကအိတ္ကို ယူမလာမိတဲ့ အမွားလည္း ပါပါတယ္။ (အဲ့ဒီအိတ္ထဲမွာေတာ့ ရွဴေဆးဗူး၊ ပ၀ါပါးေလး၊ လက္သည္းညွပ္၊ ႏႈတ္ခမ္းဆိုး အဆီေတာင့္၊ ဘီး… စတဲ့ စံုတကာေတြ တစ္ေလးႀကီး သယ္ေလ့ ရွိပါတယ္။)

Science Centre ေရွ႕ေရာက္ေတာ့ ေပ်ာ္စရာႀကီး။ ေက်ာင္းေပါင္းစံုက ကားေတြ တစ္စီးၿပီး တစ္စီး ထိုးဆိုက္။ အရြယ္ေပါင္းစံုတဲ့ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေလးေတြ ကိုယ့္ေက်ာင္းအစုနဲ႔ကိုယ္ Centre ထဲ တန္းစီ၀င္သြားၾကတာပါပဲ။ က်မကေတာ့ တစ္ေနရာကို သတိရေနပါၿပီ။ ႐ုပ္နဲ႔ နာမ္က ပူးလိုက္ကြာလိုက္ ျဖစ္ေနရျခင္းကေတာ့ ငါေရာက္ေနတဲ့ ေနရာနဲ႔ ငါတို႔ဆီမွာ တစ္ထပ္တည္းျဖစ္မေနလို႔ ဆိုတာ ခံစားဖူးသူတိုင္းသိၾကမွာပါ။

က်မတို႔ ပထမဦးဆံုး Bubble mania Show ကို ၾကည့္ၾကရပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ Water Exhibition ။ ကူညီပါရေစဆိုတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြကလည္း ေနရာတိုင္းမွာမို႔ ဒီပြဲအတြက္ တိုးခဲ်႕ အင္အားျဖည့္ထားသလား လို႔ေတာင္ ထင္မိရပါတယ္။ ၁၀း၁၅နာရီကေန ၁၀း၄၅ထိ မံု႔စားၾကဖို႔ breakေပးၿပီး၊ ႐ုပ္ရွင္ၾကည့္ဖို႔ Omni Theatre ကို ခ်ီတက္ၾကပါတယ္။

Grand Canyon: River at Risk ကားၾကည့္ခဲ့ၾကရပါတယ္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ ရွပ္ရွင္ဆိုတာ တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္သက္စြာ ၾကည့္ရတာမ်ိဳးျဖစ္ေပမဲ့ ကေလးေတြနဲ႔ တေ၀းေ၀း တ၀ါး၀ါး ၾကည့္ရတဲ့ ဒီ show ကေတာ့ အခြင့္ထူးတစ္ခုပါ။

ေက်ာင္းကို ျပန္ေရာက္ေတာ့ ဆရာမက “Say thank you to Chris’ mum” ဆိုေတာ့ ကေလးေတြက တေပ်ာ္တပါး ၀ုိင္းေအာ္ၾကတာ “Thank you, Auntie, you’re rock” တဲ့။ သားတို႔လည္း ျပန္လို႔ရၿပီဆိုေတာ့ သားအမိႏွစ္ေယာက္ အတူတူျပန္ခဲ့ၾကတယ္။ ေန႔လည္ ၁ နာရီ။ (သားတို႔ ေက်ာင္းဆင္းခ်ိန္က ေန႔လည္ ၁ နာရီ ေလ။ ကြက္တိပဲေနာ္။)

က်မ သားႀကီး ေက်ာင္းမွာ Parent Volunteer အျဖစ္ လိုက္ခဲ့ဖူးတဲ့ trip ေတြက
၁။ Singapore Changi Airport - ၂၅.၀၅.၂၀၀၅
၂။ Singapore Zoological Garden - ၂၉.၀၇.၂၀၀၅
၃။ Singapore Science Centre -၂၄.၀၉.၂၀၀၈